PRACOWNIA ENDOSKOPII

• Badanie polega na wprowadzeniu do wnętrza ciała pacjenta sondy – endoskopu, która umożliwia oświetlenie badanego pola i przekazanie obrazu z wnętrza narządu, a także wprowadzenie narzędzi do pobrania materiału, czy wykonania zabiegów.
• Najczęściej wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym, może być wykonane w asyście anestezjologicznej. Przed badaniem znieczula się gardło pacjenta środkiem znieczulającym, ewentualnie podaje się leki uspokajające dożylnie.
• Podczas badania najczęściej pacjent znajduje się w pozycji leżącej na lewym boku. Gastroskop jest wprowadzany przez usta do żołądka, a następnie do dwunastnicy.
• Podczas badania do żołądka wdmuchiwane jest powietrze, co umożliwia lepsze uwidocznienie badanego obszaru.
• Może być odczuwany lekki dyskomfort podczas wprowadzania sondy.
• Po wykonaniu badania pacjent może odczuwać niewielki ból gardła przez 1-2 dni, bezpośrednio po badaniu może wystąpić wzdęcie, które ustępuje w ciągu dnia.
• Możliwe działania niepożądane wynikające z zastosowania kontrastu: ból głowy, nudności, ból w miejscu podania, łagodne wymioty, zaburzenia smaku, uczucie gorąca, bardzo rzadko mogą wystąpić reakcje alergiczne o różnym natężeniu.
• Pacjent pozostaje pod obserwacją zwykle 1-2 godziny do ustąpienia działania leków znieczulających (w przypadku znieczulenia dożylnego).

Badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego – kolonoskopia

Cel badania, wskazania i przeciwskazania

• Badanie jest wykorzystywane w diagnostyce chorób jelita grubego i odbytu, pozwala ocenić błonę śluzową jelita, umożliwia pobranie materiału do badania histopatologicznego, a także przeprowadzenie zabiegów terapeutycznych.
• Wskazaniami do przeprowadzenia badania mogą być: zaburzenia wypróżniania (zwłaszcza uporczywe nawracające biegunki), podejrzenie krwawienia/niedokrwistości, podejrzenie ciała obcego w przewodzie pokarmowym, niezamierzone chudnięcie, przewlekłe bóle brzucha, podejrzenie choroby nowotworowej, polipowatość rodzinna, ocena przewodu pokarmowego po urazach, leczenie powikłań pooperacyjnych (zwężenia, przetoki).
• Badanie MRI jest bezbolesną i nieinwazyjną procedurą, trwającą zwykle 15-90 min zależnie od badanego obszaru. U dzieci, szczególnie małych, żeby umożliwić właściwe przeprowadzenie badanie może być zastosowana sedacja – przed badaniem pacjentowi podawane są środki usypiające lub uspakajające.
• Przeciwwskazaniami mogą być: podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego, wstrząs, niestabilny stan chorego, niewydolność oddechowa i/lub krążeniowa, ciężkie zaburzenia krzepnięcia, przebyte zapalenie wsierdzia (do roku od zachorowania), ostre stany zapalne i rozdęcie jelita grubego, zapalenie otrzewnej, ciężka neutropenia.

Przygotowanie do badań

• Warunkiem dobrze wykonanego badania jest właściwe przygotowanie jelita grubego – za pomocą środków farmakologicznych wywołuje się biegunkę celem „wypłukania” jelita ze stolca.
• Dobór środka farmakologicznego oraz diety jest bardzo indywidualny – zależny od wieku i stanu pacjenta – przygotowanie tylko w porozumieniu z ośrodkiem wykonującym badanie.
• Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, możliwe jest zalecenie odstawienia części leków w dniu przeprowadzenia badania.
• Inne – zgodnie z zaleceniami lekarza.

Przebieg badania

• W dniu badania należy ubrać luźną bieliznę (wzdęcia). Do samego badania pacjent zakłada jednorazowe spodnie.
• Badanie polega na wprowadzeniu do jelita sondy – endoskopu, która umożliwia oświetlenie badanego pola i przekazanie obrazu z wnętrza narządu, a także wprowadzenie narzędzi do pobrania materiału, czy wykonania zabiegów.
• Najczęściej wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym – znieczula się okolicę odbytu/żylaków odbytnicy specjalnym żelem, może być też wykonane w asyście anestezjologicznej.
• Podczas badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej na lewym boku. Kolonoskop jest wprowadzany przez odbyt na całą długość jelita grubego.
• Podczas badania do jelita wdmuchiwane jest powietrze, celem lepszego uwidocznienia badanego obszaru.
• Może być odczuwany dyskomfort podczas wprowadzania sondy. Celem zmniejszenia dyskomfortu zmienia się m.in. pozycję ułożenia pacjenta.
• Po wykonaniu badania pacjent może odczuwać wzdęcie, które ustępuje w ciągu dnia.
• Pacjent pozostaje pod obserwacją zwykle 1-2 godziny do ustąpienia działania leków znieczulających (w przypadku znieczulenia dożylnego).

Manometria przełyku konwencjonalna i/lub wysokiej rozdzielczości (HMR)

Cel badania, wskazania i przeciwskazania

• Badanie pozwala ocenić pracę przełyku, stosowane jest w diagnostyce zaburzeń połykania, daje możliwość pomiaru ciśnienia w obrębie górnego i dolnego zwieracza przełyku oraz w obrębie mięśniówki przełyku, pozwala dokonać analizy przełykania.
• Wskazaniami do przeprowadzenia badania mogą być: podejrzenie zaburzeń motoryki przełyku, achalazja, zaburzenia przełykania, wtórne zaburzenia motoryki przełyku, bóle w klatce piersiowej pochodzenia pozasercowego.
• Przeciwwskazaniami do manometrii przełyku mogą być: krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, podejrzenie niedrożności przełyku lub jamy nosowej, brak współpracy z pacjentem, niestabilna choroba wieńcowa.

Przygotowanie do badań

• W dniu badania na minimum 6 godzin przed wykonaniem manometrii nie należy jeść ani pić.
• Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, możliwe jest zalecenie odstawienia części leków w dniu przeprowadzenia badania.
• Inne – zgodnie z zaleceniami lekarza.

Przebieg badania

• Przed przystąpieniem do badania pacjent zostaje znieczulony miejscowo (błona śluzowa nosa, gardło).
• W pozycji siedzącej zakładana jest przez nos sonda, która trafia do przełyku. Sonda jest niewielkich rozmiarów, pacjent może odczuwać dyskomfort podczas zakładania sondy, sama jej obecność nie powinna powodować bólu. Po założeniu sondy pacjent układany jest w pozycji siedzącej lub leżącej.
• Powikłania po badaniu pojawiają się bardzo rzadko. Może to być niewielkie krwawienie z nosa, ból gardła, nadmierne wydzielanie śliny.
• Badanie trwa około 30 minut.

Manometria odbytu konwencjonalna i/lub wysokiej rozdzielczości (HMR)

Cel badania, wskazania i przeciwskazania

• Badanie wykorzystywane w diagnostyce zaburzeń defekacji, pozwala ocenić aktywność skurczową odbytu i odbytnicy.
• Wskazaniami do przeprowadzenia badania mogą być: podejrzenie choroby Hirschsprunga, zaparcia czynnościowe, nieretencyjne nietrzymanie kału, zaburzenia defekacji po zabiegach operacyjnych odbytu i odbytnicy, kwalifikacja do terapii typu biofeedback
• Przeciwwskazaniem do manometrii odbytu jest głównie brak współpracy z pacjentem.

Przygotowanie do badań

• Polega na oczyszczeniu odbytnicy z zalegających mas kałowych za pomocą wlewki doodbytniczej – enemy. Najczęściej wykonuje się ją 2 razy: dzień przed i w dniu badania.
• Inne – zgodnie z zaleceniami lekarza.

Przebieg badania

• W pozycji leżącej z podkurczonymi kolanami zakłada się sondę pokrytą żelem znieczulającym do odbytu. Podczas badania pacjent leży i wykonuje polecenia personelu, dotyczące napinania mięśni odbytu.
• Pacjent może odczuwać dyskomfort podczas zakładania cewnika, uczucie parcia na stolec, podrażnienie śluzówki odbytu. Sama obecność sondy nie powinna powodować bólu.
• Badanie trwa około 30 minut.

pH-metria/pH-metria z impedancją przełyku

Cel badania, wskazania i przeciwskazania

• Badanie polega na dobowym rejestrowaniu i analizowaniu danych pH oraz poziomów impedancji uzyskanych w przełyku i żołądku. Wykorzystuje się je w diagnostyce refluksu żołądkowo-przełykowego oraz do oceny refluksu u osób z objawami pozaprzełykowymi.
• Wskazaniami do przeprowadzenia badania mogą być: odbijanie, zgaga, bóle zamostkowe niekardiologiczne, kaszel, chrypka, chrząkanie – podejrzenie choroby refluksowo-żołądkowej.
• Przeciwwskazaniami do badania są: nietolerancja wprowadzania sondy przez nos, znaczne zaburzenia krzepliwości krwi, niedrożność przełyku, uniemożliwiająca wprowadzenie sondy.

Przygotowanie do badań

• W dniu badania pacjent pozostaje na czczo. Zaleca się luźną koszulkę, rozpinaną bluzę. Nie należy stosować makijażu i tłustych kremów do twarzy.
• Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, możliwe jest zalecenie odstawienia części leków w dniu przeprowadzenia badania.
• Inne – zgodnie z zaleceniami lekarza.

Przebieg badania

• W pozycji siedzącej pacjent ma zakładaną sondę przez nos, którą następnie fiksuje się plastrami do nosa i twarzy, za ucho.
• W trakcie 24-godzinnej rejestracji pacjent przyjmuje normalnie posiłki, zaznaczając w rejestratorze i otrzymanym dzienniczku każdy posiłek, napój, zmianę pozycji ciała i obserwowane u siebie objawy.
• W trakcie badania nie można się kąpać (ryzyko zamoczenia rejestratora).
• Pacjent może odczuwać dyskomfort w jamie nosowej podczas zakładania sondy, a także podczas przyjmowania posiłków. Sama jej obecność nie powoduje dolegliwości.
• Po zakończeniu badania i usunięciu sondy może wystąpić krótkotrwały katar, odruchy wymiotne, odczyn na skórze nosa i twarzy po plastrze.

Wodorowe testy oddechowe:
test laktulozowy (LT do diagnostyki SIBO), test tolerancji laktozy (LTT), test tolerancji fruktozy (FTT)

Cel badania, wskazania i przeciwskazania

• Badanie jest wykorzystywane w diagnostyce: przerostu flory bakteryjnej jelita cienkiego (SIBO), nietolerancji węglowodanów (laktozy, fruktozy), dla określenia czasu pasażu jelitowego. Polega na pomiarze zawartości wodoru w wydmuchiwanym przez pacjenta powietrzu.
• Wskazaniami do przeprowadzenia testu są: częste wzdęcia, kruczenie i gazy, nawracające biegunki, nieprawidłowa konsystencja stolców, zaparcia – dające podejrzenie przerostu bakteryjnego jelita (SIBO), który może wynikać z: długotrwałej antybiotykoterapii lub długotrwałego podawania leków z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP).
• Przeciwwskazaniami do badania są: przyjmowanie antybiotyków w ciągu ostatnich czterech tygodni, kolonoskopia w ciągu ostatnich czterech tygodni (stosowanie środków przeczyszczających), fluoroskopia jelita w ciągu ostatnich czterech tygodni, ileostomia (z wyjątkiem diagnozy przerostu bakteryjnego).

Przygotowanie do badań

• Na 4 tygodnie przed badaniem nie należy przyjmować antybiotyków oraz wykonywać badań kolonoskopii i fluoroskopii.
• Na 2 tygodnie przed badaniem nie należy przyjmować probiotyków i prebiotyków.
• 1 tydzień przed badaniem należy przerwać stosowanie środków przeczyszczających, zwłaszcza laktulozy i zagęszczających stolec, nie należy przyjmować prokinetyków (leków pobudzających perystaltykę przewodu pokarmowego), w tym preparatów błonnika, unikać należy przyjmowania leków z grupy IPP.
• W dniu poprzedzającym badanie nie należy spożywać produktów wzdymających, marynowanych, kiszonych, należy unikać mleka i/lub soków owocowych, produktów o wysokiej zawartości fruktozy.
• Ostatni posiłek (niezbyt obfity, niezawierający błonnika) należy zjeść co najmniej 14 godzin przed rozpoczęciem badania.
• W ciągu 14 godzin przed rozpoczęciem badania zaleca się pić tylko wodę, nie należy żuć gumy ani jeść cukierków.
• Nie należy palić minimum 12 godzin przed rozpoczęciem badania.
• W dniu badania należy umyć zęby (ok. 2 godz. przed badaniem) oraz wskazane jest wypicie szklanki ciepłej wody. Osoby noszące protezy zębowe nie mogą używać kleju.
• Przed badaniem należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, możliwe jest zalecenie odstawienia części leków w dniu przeprowadzenia badania. Ważne, żeby zgłosić lekarzowi chorowanie na cukrzycę.
• Inne – zgodnie z zaleceniami lekarza.

Przebieg badania

• Pierwszy pomiar wykonuje się na czczo – w pozycji siedzącej przez jednorazowy ustnik pacjent wydmuchuje powietrze do rejestratora.
• Kolejne pomiary wykonuje się po wypiciu substancji testowej, również na siedząco. Liczba pomiarów i przedziały czasowe pomiędzy nimi uzależnione są od rodzaju testu.
• W trakcie badania nie można podejmować wysiłku fizycznego.
• Pacjent może odczuwać: burczenie w brzuchu, wzdęcia, biegunkę, ból brzucha, mdłości, zgagę, odbijanie, zmęczenie, zawroty i ból głowy, uczucie zimna lub gorąca, mrowienie w kończynach, parestezje, swędzenie, niepokój i inne objawy, o których powinien poinformować osobę prowadzącą test.
• Badanie trwa około 120-180 minut – w zależności od rodzaju testu.

Biofeedback odbytu

Cel badania, wskazania i przeciwskazania

• Ćwiczenia zwieraczy odbytu typu biofeedback wykonuje się celem poprawy dynamiki defekacji, przywrócenia prawidłowego mechanizmu oddawania stolca, normalizacji częstości i jakości wypróżnień.
• Wskazaniami do przeprowadzenia ćwiczeń mogą być: nietrzymanie stolca, przewlekłe zaparcia, zaparcia z popuszczaniem stolca, wrzód samotny odbytnicy.
• W czasie ćwiczeń pacjent napina i rozluźnia określone grupy mięśniowe odbytu. Aktywność mięśni jest rejestrowana za pomocą cieniutkiego cewnika założonego do odbytu oraz/lub elektrod emg, przymocowanych w okolicy odbytu i na kończynę dolną. Obraz (rysunek graficzny) przedstawiający pracę mięśni jest wyświetlany na ekranie rejestratora i stanowi informację zwrotną dla pacjenta czy ćwiczenie wykonywane jest prawidłowo.
• Przeciwwskazaniem do wykonania ćwiczeń jest brak współpracy z pacjentem.

Przygotowanie do badań

• Ćwiczenia nie wymagają specjalnego przygotowania. Należy jednak zadbać o regularne wypróżnienia w trakcie ćwiczeń, aby uniknąć zalegania mas kałowych w odbytnicy.
• Inne – zgodnie z zaleceniami lekarza.

Przebieg badań

• W zależności od rodzaju biofeedbacku (emg i/lub ciśnieniowy) w trakcie ćwiczeń pacjent leży na plecach (lub siedzi na specjalnym krześle). W okolicy odbytu i na udzie przykleja się elektrody emg (i/lub zakłada cewnik do odbytu). Pacjent napinając i rozluźniając mięśnie odbytu obserwuje grafikę na monitorze informującą o prawidłowości wykonywanych ćwiczeń. Czas ćwiczeń, ilość powtórzeń ustala się indywidualnie dla każdego pacjenta.
• Pacjent może odczuwać dyskomfort w trakcie ćwiczeń w postaci uczucia parcia na stolec. Możliwe jest wystąpienie odczynu alergicznego na skórze w związku z użyciem kleju do elektrod, a także przejściowe podrażnienie śluzówki odbytu.

.

Zwiń